Category Archives: Menu

Home

Arens Bureau voor Strand- en Duinonderzoek is een advies- en onderzoeksbureau dat zich richt op beleids- en beheersondersteunend onderzoek ten behoeve van duin-, waterkering- en stuifzandbeheerders. Het bureau is in 1997 opgericht door Dr S.M. (Bas) Arens. Bas Arens is opgeleid als fysisch geograaf aan de universiteit van Amsterdam, en heeft zich tijdens zijn promotieonderzoek gespecialiseerd in geomorfologische processen in de kustduinen.

Bureau Arens beschikt over uitgebreide expertise voor onderzoek aan geomorfologische processen en vormen, met name in kustduinen en stuifzanden. Het werkterrein bevindt zich op het kruispunt tussen kustmorfologie en duinecologie en op het raakvlak van kustverdediging en natuurbeheer. Bij landschapsontwikkeling in de duinen speelt de ecologie een belangrijke rol. Het landschap is bepalend voor de ecologie, in veel opzichten is de ecologie weer sturend voor het landschap. Goed onderzoek van de duinen is dus multidisciplinair. Daarom werkt bureau Arens nauw samen met verschillende ecologische bureaus: Everts&deVries, Kruijsen,Ten Haaf en Bakker en Vertegaal. Bureau Arens maakt deel uit van het samenwerkingsverband Duin+Polders. Aangezien duinen hun oorsprong vinden in de zee is ook de koppeling met kustmorfologie en -geologie van belang. Op dit gebied werkt Bureau Arens regelmatig samen met Deltares en deTechnische Universiteit Delft.

Het bureau beschikt over de faciliteiten voor de uitvoering van geomorfologische monitoringstudies m.b.v. luchtfoto’s, GIS, 3D hoogtemodellen, GPS, veldmetingen enz. Momenteel wordt onderzoek uitgevoerd naar de effecten van suppleties op duinontwikkeling in samenwerking met Everts&deVries; naar de effecten van dezandmotor, in samenwerking met Witteveen+Bos, Bureau Waardenburg en Vertegaal Ecologisch Advies en Onderzoek; naar de verstuivingsgeschiedenis van Schouwen in samenwerking met Deltares, TNO, Alterra en Frans Beekman. Verder zijn diverse monitoringsprojecten in uitvoering, onder andere in Kennemerland (PWN, sinds 1998), in de Amsterdamse Waterleidingduinen (Waternet, sinds 1995), de zeereep van Rijnland (HH Rijnland), het Westduinpark (Ingenieursbureau Den Haag) en in het duingebied van Ter Yde in België. In het verleden is onder andere onderzoek verricht naar effecten van dynamisch kustbeheer langs de Hollandse kust en op de Waddeneilanden, recentelijk herhaald (zie nieuws); seizoensvariatie in helmbegroeiing in de zeereep; geomorfologische ontwikkeling van de kerf bij Schoorl; mogelijkheden voor grootschalige verstuiving in het Nationaal Park de Hoge Veluwe; inventarisatie van stuifzanden in de provincie Brabant.

Bureau Arens wordt regelmatig gevraagd om advies, bijvoorbeeld t.b.v. kustvisie Noord-Holland, duinverzwaring Voorne, reactivatie-experimenten in Kennemerland, zwakke schakels Delfland, beheerplannen Natura 2000, effecten Maasvlakte 2 op Duinen Voorne en Goeree.

Zandvangers
Sinds januari 2012 staan er zandvangers in de duinen, als onderdeel van het onderzoek naar de effecten van zandsuppleties op duinen, in opdracht van RWS en OBN. Zie voor een korte reportage: zandvangers bij Hart van Nederland of luister naar Radio Fryslan.

Projecten

Centraal in alle projecten staat de vraag hoe het duinlandschap zich ontwikkelt onder invloed van verstuivingen. Grofweg zijn er vier soorten projecten, waarbij de mate van interactie van de mens in het natuurlijke systeem toeneemt.

Dynamisch Kustbeheer

Bij projecten met Dynamisch kustbeheer is het doel te onderzoeken wat het staken van het zeereeponderhoud voor gevolgen heeft voor de ontwikkeling van de zeereep.Verandert de morfologie van de zeereep, wordt de natuur diverser, zijn er geen problemen met de veiligheid? En wat betekent het voor de bewoners?

 

Suppletieonderzoek

Een indirecte beïnvloeding van de duinen vindt plaats als gevolg van grootschalige zandsuppleties. Sinds enkele jaren wordt onderzoek gedaan naar allerlei aspecten van de beïnvloeding. Projecten waar Bureau Arens aan meewerkt hebben betrekking op de duinen en de effecten van suppleties op dezanduitwisseling. Zie suppleties.

 

Herstel grootschalige dynamiek

Herstel van grootschalige dynamiek is een vorm van procesbeheer met als doel een continue verjonging in het landschap te realiseren met behulp van grootschalige verstuivingen en/of wandelende duinen. Sinds 1990 wordt hier door verschillende beheerders mee geëxperimenteerd. Een deel van de projecten heeft betrekking op advisering om dit soort experimenten te realiseren, een deel opde monitoring na de ingreep. Enkele voorbeelden zijn:

Ontwikkeling nieuwe duinen

Hoewel mijn stelregel is dat je geen duinen kunt maken, alleen hopen zand, probeer ik bij het ontwerp van nieuwe duinen zo veel mogelijk natuurlijke principes toe te passen. Enkele projecten waarbij aandacht wordt besteed aan een natuurlijk ontwerp zijn:

  • Ontwerp van natuurlijke duinen bij Maasvlakte 2 (Projectorganisatie Maasvlakte 2)
  • Duincompensatie Delfland (Zuid-Hollands Landschap, Projectbureau Delflandse kust)
  • Wonen op stuifzand (Deltares)

Rapporten

Recente rapporten

  • Arens, S.M., T. Neijmeijer, 2014. Reactiveringen in het noordhollands Duinreservaat. Profielmetingen. RAP2014.01 in. opdracht van nv PWN Waterleidingbedrijf Noord Holland.
  • Arens, S.M., T. Neijmeijer, 2014. Ontwikkeling van stuifkuilen in de Amsterdamse Waterleidingduinen – Zuidwestkern, 2001-2013. RAP2014.02 in opdracht van Waternet.
  • Zwakke schakels Noord-Holland. Metingen zand- en zoutspray. Nulmetingen 2013-2014.

 

Publicaties

Laatste publicaties:
Is zandaanvoer door de zeereep de sleutel tot succes? Bas Arens, Luc Geelen, Harrie van der Hagen & Rienk Slings. Landschap 2012, 3, 131-139

Arens, S.M., J.P.M. Mulder, Q.L. Slings, L.H.W.T. Geelen en P.Damsma, 2012. Dynamic dune management, integrating objectives of naturedevelopment and coastal safety: Examples fro the Netherlands. Geomorphologyhttp://dx.doi.org/10.1016/j.geomorph.2012.10.034 

Meulen, F. van der, L. van der Valk en S.M. Arens, 2013. Netherlands. In: Coastal Erosion and Protection in Europe, Enzo Pranzini and Allan T. Williamsn (Eds), Chapter 8. http://www.routledge.com/books/details/9781849713399

In druk:
Arens, S.M., Q.L. Slings, L.H.W.T. Geelen,  & H.G.J.M. van der Hagen, 2012. Restoration of dune mobility in the Netherlands. In: Martinez, Gallegos-Fernández & Hesp (Eds), Restoration of coastal dunes. Springer Series on Environmental Management.

Populair wetenschappelijke publicaties

Wetenschappelijke publicaties

Nieuws

Visie

Binnen een duingebied bestaat een mozaïek van patronen waarbij geomorfologie bepalend is, en een afwisseling bestaat van eenheden waar geomorfologische processen en eenheden waar biologische processen overheersen. Voor wat betreft de processen bestaat er grofweg een kustdwarse gradiënt waarbij de geomorfologische processen vanaf de kust landinwaarts in intensiteit afnemen.

Het natuurbeheer heeft als belangrijkste doelstelling de biodiversiteit en natuurwaarden in het gebied in stand te houden, dan wel te versterken. Voor een goed beheer van het gebied is systeemkennis onontbeerlijk. De biodiversiteit in het gebied wordt in belangrijke mate bepaald door abiotische processen (geomorfologie, hydrologie) op een hoger schaalniveau. Natuurbeheerders kunnen dus niet zonder de kennis van landschap en abiotische processen, maar hebben deze kennis vaak zelf niet in huis.

Dynamische duinen

In een gezond duingebied spelen dynamische processen een belangrijke rol. Onze kust is ontstaan als afslagkust, met kenmerkend een grote invloed van verstuiving en duinvormende processen. Onder invloed van afslag hebben wandelende paraboolduinen eeuwenlang het beeld bepaald. Nu vormen ze in grote delen van het duingebied de ruggengraat van de geomorfologie.

LEES MEER

 

Kustverdediging en Natuurbeheer

In verband met de kustverdediging zijn de dynamische, duin(ver)vormende processen eeuwenlang onderdrukt geweest. Nieuwe vormen van kustverdediging bieden kansen voor natuurbeheer.

LEES MEER

 

Suppleties

Door zandsuppleties wijzigt het zandtransport langs de kust. Ook voor de duinen heeft dit betekenis. Wanneer we de effecten van zandsuppleties begrijpen, kunnen we de toepassing ervan zo optimaliseren dat negatieve effecten zoveel mogelijk worden beperkt, en positieve worden gemaximaliseerd.

LEES MEER